عەتا کەریم
ماڵی سیاسیی کورد، کە زۆر جار لە زاری سیاسیی هێزەکان و بگرە میدیاکانیشەوە باس و قسەی لەسەر دەکرێت، بەڵام دۆخ و دەرفەتە مێژووییەکان ئەوە نیشان دەدەن، کە کورد ماڵی سیاسیی نییە، یاخود تۆکمە و یەکڕیز نییە.
ماڵی سیاسیی کورد، دەکاتە کۆکردنەوەی بیر و هێز و پرۆژەی سیاسیی بۆ قوناغ و دەرفەتەکان تاوەکو ئەزموون- هەرێم، یاخود (دەوڵەت کە کورد نییەتی) بخاتە سەر شاڕێی گەشە و پێشکەوتنی سەرجەم کەرتەکان، کە بە ئەنجامی گەشەی گوزەرانی تاکی کۆمەڵگە بگات.
ماڵی سیاسیی کورد، کە گوازرشت بووە لە یەکبڕیاریی سیاسیی، لە چەند وێستگەیەکی ڕابردووی بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی کورد و دوای ئەویش لە ڕاپەرین و دوای ئەو مێژووە چەند جارێک ئەزموونکراوە، تا ڕادەیەک ئەنجامێکی بچوکی دڵخوازی بەدی هێناوە، لەوانە دەرفەتی ڕاپەڕینی 1991 بە تەگبیری یەکێتیی خرایە نێو ماڵی سیاسیی هێزەکانی ترەوە، بە کۆدەنگی سەری گرت کە ئەوەیش قۆستنەوەی دەرفەتی لێدانی عێراق بوو لەلایەن هاوپەیمانان، لە سەرکەوتنی داگیرکردنی دەوڵەتی کوێت.
ئەزموونی دوای ئەوە دیسان لێدانی حکومەتی عێراق بوو لە پرۆسەی ئازادی لە ساڵی 2003 و کورد دوو ئیدارەکەی یەکخست و لە ماڵی سیاسییدا یەکهێزی درووست کرد تا بە هێزی سیاسیی سەنگینەوە بەشداری لە عێراقی نوێدا بکات، لەوەشدا سەرکەوتوو بوون ئەوەیش تا ساڵی 2013 بڕی کرد، کە قۆناغی دوورکەوتنەوەی مام جەلال تاڵەبانی سەرۆککۆماری عێراق بوو لە پرۆسەی سیاسیی و دەوڵەتداریی بە هۆی نەخۆشییەوە.
ماڵە سیاسییەکەی کورد کە پایە و بناغەیەکی بەهێز و فراوانی نەبوو، کە تێیدا ستراتیژ و بەرنامەی نیشتیمانی و نەتەوەیی، سیاسیی و حوکمداری و پرەنسیپی دیموکراسی و دامەزراوەیی تێدا بەرهەم بهێنێت، بۆیە تەنیا بەخوێندنەوەی کۆدی دەرفەتەکان هاوڕاییەک درووست دەکرا! کە پێویست بوو ئەو ماڵە سیاسییە گوزراشتی فرەیی بوایە و هەبوایە، چونکە کوردی زوڵملێکراو و بێکیانی هەڕەشەلەسەر، ماڵی تەگبیری سیاسیی دەوێت و پێویستە، کە ئێستا نییەتی!
لە غیابی ئەو ماڵە سیاسییە کاتییەدا کە بۆ دەرفەتەکان کۆبوونەوەی هێزە سیاسییەکانی تێدا دەکرا، لانیکەم ستراتیژێکی کورتخایەن بۆ دۆخی سیاسیی چارەنووسساز دەچندرا، بەڵام بێهەندکردنی ئەو ماڵە، گۆڕدرا بۆ ترازانی نێوماڵی سیاسیی هێزەکان، کە ئەوەش ناونرا تێکچوونی تەوافوقی سیاسیی، بۆیە کە بوغرایی و عینادی سیاسیی و کورتبینی خوێندنەوەی دەرفەتەکان بۆ ڕووداوەکان، زۆر شکست و کەوتنی بۆ هەرێم و حوکمڕانییەکەی بەرهەم هێنا.
بەریەککەوتنی هێزە سیاسییەکان لە دوای هەڵبژاردنی 2013ی پەرلەمانی کوردستان و داخستنی پەرلەمانی کوردستان بەبڕیاری حزبی و دەرکردنی ڕیزێک لە وەزیرەکانی گۆڕان لە کابینەی هەشتەم و هەروەها شکستنی سەربەخۆیی ئابووریی و دواتریش ئەنجامدانی ڕیفراندۆم و لەدەستدانی کارتە فشارەکە و لێکەوتەی ڕووداوەکانی 16ی ئۆکتۆبەر، لە ئەنجامی بێماڵی سیاسیی کورد و نەبوونی کۆدەنگی سیاسیی لایەنەکان وەک نوێنەرایەتی «کورد» هۆکارێکی ئەو شکست و کارەسات و داڕوخانە سیاسییانە بوون کە بەرۆکی هەرێمی کوردستانیان گرت، کە لە بەرامبەریدا هێزی نادادپەروەریی و بێبەهاکردنی دەسەڵاتی پەرلەمانی و گەندەڵی و دابڕانی نێوانی گەل و حکومەت بەسەر کۆی کایەکانی دیکەدا هەژموندار بوو.
ئەم بێماڵییە، هێشتا بەرۆکی هێزەکانی بەرنەداوە بگرە، هێزی ناکۆکی و نەفرەتی سیاسیی بەجۆرێک بەرهەم هێناوە کە هەردوو هێزە سەرەکییە سیاسییەکەی باشووری کوردستانی خستووەتە بەرەی ناکۆکی و بەریەککەوتنەوە کە یەکێتیی و پارتین، ئەم پەتایە ڕووی لە هێزەکانی دیکەش کردووە، بەوانەشەوە کە شەرع و خوداشیان یەکە و پاشگری ئیسلامییان پێوەیە.
ئێستا هێزە کوردستانییەکان، ماڵی سیاسیی خۆیان هەیە، هەریەکەیان بە ئاوازی خۆی دەخوێنێ، بەبێ ئەوەی ئاستی خوێندنەوەی دەرفەت و مەترسییەکان لەبەرچاو بگیرێت و لەژێر چەترێکی نیشتیمانی و نەتەوەییدا گەنگەشەی کوردانە بکرێت، حاڵی ناوخۆیی هێزە سیاسییەکان لە هەرێم و هەروەها لە بەغداش نموونەیەکی ئێستای بێماڵیی سیاسیی کوردە، گەر بەوجۆرە شپرزەییە بمێنێتەوە، دۆخی کورد و قورسایی ناوخۆیی و دەرەکیشی لە دەست دەدات، کە دەشێت گەمەیەکی شاراوە لە ڕووبەری فراوانی دووری نێوان هێزەکان بکرێت!
هێزە کوردستانییەکان هێندەی دۆستی سیاسیی هێزە عەرەبیی و عێراقییەکانن لە بەغدا، نیو هێندە دۆستی سیاسیی هێزەکوردستانییەکان نین و نێوانیان فرسەخێک دوورە، یاخود دژ و بەریەککەوتوون و بەم پەرێزەشەوە بانگەشەی شەڕی ماف و هەقی کورد لەگەڵ بەغدا دەکەن!
